Objectieve oorzaken van stress 

Stress ontstaat wanneer draagkracht en draaglast uit balans raken.

 Draagkracht is je belastbaarheid ten aanzien van stress. Oftewel: wat kunnen je schouders dragen? Wat kun je mentaal aan? 

 Draaglast is de externe stressor. De draaglast kan zowel objectief als subjectief zijn. Objectief betekent dat het een externe omstandigheid is die je overkomt, een feitelijke gebeurtenis. Denk bijvoorbeeld aan:

• hoge werkdruk.
• slepende omstandigheden zoals dreigend ontslag, financiële problemen, relatieproblemen, gezondheidsproblemen, mantelzorg, pesten.
• trauma’s.
• ingrijpende levensgebeurtenissen, zoals ernstige ziekte, overlijden, verhuizing, scheiding.
• onze maatschappij staat in de hoogste versnelling. Ongemerkt en vaak onbedoeld gaan velen daarin mee. Het is altijd maar gaan, gaan, gaan. Hiernaast is er een (steeds) grote(re) prestatiegerichtheid.
• smartphones zorgen voor een constante bereikbaarheid en prikkels. Hierdoor wordt soms ook van medewerkers gevraagd om in privétijd e-mail, werkgerelateerde chats of andere berichten te beantwoorden.
• werk en privé lopen steeds meer door elkaar heen. Hierdoor is het steeds moeilijker om in privétijd echt te ontspannen.
• we krijgen enorme hoeveelheden informatie te verwerken en deze informatievoorziening gaat sneller en is intenser dan enkele jaren geleden.

Als de draaglast groter is dan je draagkracht, raak je uit balans en ontstaat er stress.

Subjectieve oorzaken van stress 

Dan is er nog de subjectieve ofwel persoonlijke druk die van invloed is op je draaglast. Mogelijk veroorzaak of vererger je zelf je stress. Dit kan als er sprake is van:

• (een hoge mate van) irrationele gedachten, oftewel: gedachten die los staan van de realiteit.
• een negatief denkpatroon. Dit zijn vaak ook de mensen die veel piekeren.
• belemmerende overtuigingen. Een belemmerende overtuiging is dat wat je gelooft over jezelf en wat je hierdoor tegenhoudt om vrij te zijn, vrij te denken en te doen. Bijvoorbeeld: “het is me nog nooit gelukt, dus zal het nu ook wel weer niet lukken.”
• hiernaast kunnen er bepaalde karaktereigenschappen zijn, zoals bijvoorbeeld perfectionisme, die ertoe leiden dat je zelf onbedoeld zorgt voor verergering van stress.

De oorzaken van chronische stress zijn altijd een combinatie van omgevings- én persoonlijke factoren. Pas als de chronische stress maandenlang op een te hoog niveau zit, zal dit resulteren in lichamelijke en mentale klachten. Als er geen blijvende aanpassing wordt gedaan aan de stressoren en de draaglast onaanvaardbaar hoog blijft, kan dit uiteindelijk leiden tot een burn-out. 

• Save

De prestatiemaatschappij

Wij leven in een prestatiemaatschappij. Succes lijkt de norm te zijn. De eisen die jongeren aan zichzelf stellen zijn skyhigh.

Work hard.

Never give up.

Lekker knallen!

Zo maar wat kretologieën die voor veel jongeren business as usual is. Men gaat tot het gaatje. Er moet gescoord en geknald worden. Velen denken dat ze beroemd en steenrijk kunnen worden. Dat dit het enige is wat telt. Ze willen een doel bereiken wat vaker niet dan wel binnen het bereik ligt. Bovendien: het lijkt alsof iedereen succesvol is, omdat dit hetgeen is wat de jongeren zien op social media. Maar dat de groep mensen die niet succesvol zijn vele malen groter is, is niet genoeg zichtbaar in het totaalplaatje. En het is natuurlijk al helemaal niet cool om toe te geven dat je gewoon doodmoe

 wordt van al dat werken en/of studeren.

Gebrek aan ontspanning

Ontspanning is essentieel van invloed op de draaglast. Hoe vaak komt het nog voor dat jongeren gewoon lekker niksen? Het is nog maar enkele tientallen jaren geleden dat je na het werk thuis kwam en je dan kon ontspannen. Vanwege de huidige beschikbare technologieën vervaagt de grens tussen inspanning (werk) en ontspanning (privétijd) steeds meer. Er zijn hierdoor steeds meer mensen die thuis vooral met werk bezig zijn in plaats van met ontspanning. En ja, zélfs dat ene mailtje vlak voor bedtijd nog lezen of beantwoorden kan er in je hoofd al voor zorgen dat je toch nog aan het werk bent.

De persoonlijke PR-machine

De persoonlijke PR-machine begint al jong te draaien. Op social media lijkt iedereen gelukkig, perfect, strak en fit. Het is voor jongeren toch vaak moeilijker om het onderscheid te maken tussen de “echte” wereld en de “sociale” wereld. Jongeren zien de foto’s en filmpjes op social media als een weergave van de normale wereld, terwijl het feitelijk vaker één grote fake show is. Het is zeker geen reëel beeld van de echte wereld. Social media heeft in ieder geval meer te maken met een gecreëerde realiteit. In de “echte” wereld zou ook te zien zijn dat dingen niet lukken. Dat we een onderkin hebben. Dat we een dip hebben. En vooral: dat we absoluut niet perfect zijn (en dat dit eigenlijk veel inspirerender is).

Technostress

Je raakt overbeladen en overprikkeld door een overload aan informatie en mogelijkheden. Wanneer je een bepaalde interesse hebt, is de hoeveelheid beschikbare online informatie grenzeloos. Hierdoor is het lastig (en soms niet mogelijk) om nog structuur aan te brengen in de informatie. Wat is nuttig en nodig en wat niet? Er is te veel informatie die je niet meer kunt beheersen of afhandelen. Dit kan zorgen voor besluiteloosheid, verlies van focus en stress. Mensen met vele interesses en/of mensen die moeite hebben met grenzen stellen, kunnen hierdoor overprikkeld raken. Maar zéker ook voor jongeren is dit een vaardigheid die te leren is. In 2013 werd al geconstateerd door Salanova, Llorens en Cifre dat technostress kan leiden tot gevoelens van angst en vermoeidheid. Mensen kunnen zelfs dwangmatig worden in de constante drang naar informatie.

Ongezond gebruik smartphone en FOMO

De jongere generatie lijkt hun telefoon niet meer los te kunnen laten. Dat is ook niet zo verwonderlijk als je weet dat steeds meer jongvolwassenen in tientallen groepschats deelnemen. Sommigen worstelen zich dagelijks door honderden whatsapps! Veel jongeren ervaren een sociale druk, omdat ze gevoeliger zijn voor beloning en niet buitengesloten willen worden. Hierdoor is men veel op social media kanalen aanwezig om maar “niets te missen”. Ook blijkt inmiddels dat jongeren vaak zelfs in de nachtelijke uren nog bereikbaar of online zijn. Dit wordt ook wel FOMO (Fear Of Missing Out) genoemd. Uiteraard leidt dit tot een verstoorde nachtrust met meer vermoeidheid en klachten tot gevolg.

Oplossingen

• Er ligt een uitdagende taak voor ouders en het onderwijs om in de puberteit meer te sturen op essentiële vaardigheden waarmee jongeren deze gestreste wereld het hoofd kunnen bieden. Leren ontspannen. Leren doseren. Leren nee te zeggen.
• Zorg voor een ervaren en deskundig hulpverlener als er sprake is van stress (zéker bij stressklachten) en je hier geen effectieve oplossingen voor kunt bedenken. Ik help je graag verder.