Bijnieruitputting: oorzaken en oplossingen

In onze razende wereld is onze gezondheid steeds vaker de prijs die we moeten betalen. Chronische stress, burn-out en bijnieruitputting komen steeds meer voor. Bijnieruitputting lijkt vaak niet te worden herkend door huisartsen, waardoor wel op het niveau van de (verschillende) symptomen wordt behandeld, maar de oorzaak over het hoofd wordt gezien. Dat vind ik nou een typisch geval van jammer. Vooral omdat het over jouw kostbare gezondheid gaat.

De functie van de bijnieren

Bovenop je nieren bevinden zich de bijnieren, niet groter dan een walnoot. Deze kleine organen zijn verantwoordelijk voor de productie van hormonen, zoals o.a.:

• cortisol: maakt ons lichaam bij een stressprikkel klaar voor actie. Cortisol is betrokken bij een goed werkend immuunsysteem en werkt ontstekingsremmend. Wanneer er sprake is van chronische stress en/of bijnieruitputting, heeft dit effect op het immuunsysteem en kan ontsteking of gevoeligheid hiervoor in de hand werken. Glucose en cafeïne bevorderen de aanmaak van cortisol. Je kunt dit ervaren als een vergrote (bijna onbedwingbare) behoefte aan zoetigheid en koffie.
• adrenaline en noradrenaline: deze hormonen zijn samen met cortisol specifiek betrokken bij stress. Wanneer de bijnier adrenaline aanmaakt, zorgt dit voor een verhoging van de hartslag en ademhaling. De peristaltiek en vertering in het maag-/darmkanaal wordt op een laag pitje gezet.
• aldosteron: zorgt voor de vochthuishouding en voor het constant houden van je bloeddruk. Als er door de bijnieren onvoldoende aldosteron aangemaakt kan worden, kan dit resulteren in een te lage bloeddruk. Ook krijg je door de verstoorde vochthuishouding een sterk verhoogde hang naar zoute voeding.
• testosteron en oestrogeen: DHEA is nodig voor de aanmaak van testosteron en oestrogeen. Vandaar de libidoproblemen en menstruatieproblemen indien het DHEA-level te laag is.

Deze hormonen beïnvloeden alle belangrijke fysiologische processen in je lichaam. Wanneer de hersenen een stressprikkel krijgen, vindt er meteen vanuit de bijnieren een reactie plaats naar de hypothalamus voor de afgifte van hormonen.

Welke stressprikkels hebben invloed op je bijnieren?

Er zijn vele stressprikkels die invloed hebben op het in gang zetten van de afgifte van cortisol, adrenaline en noradrenaline. Enkele voorbeelden:

• Ingrijpende levensgebeurtenissen
• Hoge werkdruk
• Financiële zorgen
• Ongezonde levensstijl
• Ongezonde voeding
• Gebrek aan sport en beweging
• Altijd maar haasten, rennen en vliegen
• Angst
• Cafeïne en suiker
• Negatieve houding
• Piekeren
• Toxische stoffen
• (Pre)menopauze
• Infecties
• Medicatie
• Roken
• Slecht slapen
• Te veel inspanning en te weinig ontspanning

Voor je bijnieren maakt het geen verschil welke soort stress het is of waar het vandaan komt. Bij iedere stressprikkel worden je bijnieren geactiveerd.

Als je denkt dat ontspanning niet belangrijk is, kijk dan eens naar bovenstaande grafiek. Zonder herstelmomenten blijft het stressniveau op een constant hoog niveau.

Herstelmomenten zijn essentieel om je stressniveau weer te laten dalen.

Chronische stress, burn-out en bijnieruitputting: symptomen

Een bijnieruitputting wordt vooraf gegaan door chronische stress en/of een burn-out. Je kunt het zien als 3 fases:

In de 1^e fase is er sprake van chronische stress. Dit zijn enkele symptomen:

• Je krijgt de zaken niet meer goed op een rij
• Organiseren wordt heel moeilijk
• Hoofd- en bijzaken kun je niet meer goed scheiden (waardoor bijzaken ook voor stress gaan zorgen). De rode draad valt weg.
• Chaos in je hoofd
• Verwarring, je hebt het gevoel de grip kwijt te raken op je eigen handelen

In de 2^e fase komen er meer klachten bij op lichamelijk niveau. Als je met deze klachten naar de huisarts gaat, krijg je hoogst waarschijnlijk de diagnose burn-out:

• Vaak ernstig vermoeid en weinig energie
• Verandering van gedrag, zoals meer alcohol drinken of meer eten
• Kort lontje
• Heftig en/of emotioneel reageren
• Hoge bloeddruk
• Spierpijn
• Hoofdpijn
• Hartritmestoornissen of hartkloppingen
• Darmproblemen
• Pijn op de borst, schouders, nek

De bijnieren zijn nog in staat om cortisol te produceren.

De 3^e fase, bijnieruitputting, is te herkennen door o.a. deze symptomen:

• Extreme vermoeidheid, vooral ook bij het opstaan (ook als je goed geslapen hebt). Dit komt door het te lage cortisolniveau.
• Slapeloosheid
• Depressieve gevoelens of depressie
• Libidoverlies
• Gewrichtsklachten
• Huiduitslag of huidproblemen
• Kouwelijkheid
• Obstipatie
• Lage bloeddruk
• Concentratieverlies
• Geheugenverlies
• De bijnieren zijn niet meer in staat om cortisol te produceren.

De gevolgen van bijnieruitputting kunnen zijn dat je insuline resistentie (diabetes) ontwikkelt. Door het volledig uit balans raken van je hormoonhuishouding en de regulering van de bijbehorende processen, kun je (extreem) overgewicht krijgen. Er kan sprake zijn van immuunzwakte, wat kan leiden tot blaasontsteking, candida infectie, chronische neusverstopping en andere (terugkerende) infecties en ontstekingen.

Na je burn-out nooit meer de oude geworden?

Ik denk dat er inmiddels aardig wat mensen zijn die na hun burn-out niet meer de oude geworden zijn. Het is jammer dat hier geen cijfers over bekend zijn. Had je eerder een burn-out en ben je nooit meer de oude geworden? Ik denk dat het dan zeker goed is om te onderzoeken in hoeverre er sprake kan zijn van een (mate van) bijnieruitputting.

Bijnieruitputting: oplossingen

• In de eerste plaats: zorg voor een diagnose. Een speekseltest kan het cortisol- en DHEA-niveau bepalen, wat een goede indicatie kan zijn (via de huisarts of een orthomoleculair therapeut).
• Onderzoek de stressoren in je leven en leer anders of beter met stress omgaan. Ik wil je hier graag bij helpen.
• Kijk wat je kunt verbeteren aan je voedingspatroon wat rekening houdt met de staat van je bijnieren. Lees ook het artikel: voeding bij stress en burn-out.
• Kijk nog eens naar de bovenstaande stressprikkels. Verander wat binnen je invloedssfeer ligt, zoals voeding en beweging.
• Maak een gezonde levensstijl belangrijk. Zoek hulp als je dit niet alleen kunt.
• Suppletie is noodzakelijk om de ontstane tekorten weer op te kunnen bouwen. Adaptogenen zijn stoffen die het lichaam helpen beter te reageren op stressprikkels: rhodiola rosea, ashwagandha en maca poeder (maca specifiek voor vrouwen bij hormonale problemen zoals PMS, vrouwen in de overgang). Van deze adaptogenen zijn positieve effecten te bemerken voor je suikerhuishouding, vermoeidheid en cortisolbalans.
• Hiernaast is suppletie van vitamine B-complex, vitamine C, magnesium en zink in geval van bijnieruitputting absoluut noodzakelijk.
• Ben je vrouw en in de (pre) overgang? Dan kan dit zeker een rol spelen voor wat betreft een verminderde draagkracht ten aanzien van stress.

Verandering van een onrustig en stressie leven begint altijd bij jou.
Alleen jij kunt ervoor kiezen om het nu écht anders te gaan doen.
Dus kies. 💪
Voor jezelf. 🧡
Hier en nu. Neem contact op voor een bakkie en een babbel. Dan kunnen we samen bespreken wat de weg terug is naar de energieke en relaxte jij.

Meer lezen?

Wil je meer lezen over bijnieruitputting? Dan kan dit boek je wellicht verder op weg helpen.

[bol_product_links block_id=”bol_58946e4d68e43_selected-products” products=”1001004011234779″ name=”Bijnieruitputting” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”1″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”0″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]

Vind je dit bericht net zo belangrijk als ik? Deel het dan met iedereen die je lief is.